Hiện tại, trong cuộc sống rất nhiều lĩnh vực yêu cầu trích dẫn tài liệu tham khảo. Trích dẫn tài liệu tham khảo mang lại nhiều lợi ích cho cả người viết và người đọc.
Một trong những lý do cần trích dẫn tài liệu tham khảo
- Người đọc sẽ dễ dàng truy lục lại nguồn tài liệu gốc nếu họ muốn tìm hiểu kĩ hơn vấn đề tác giả muốn đề cập.
- Người viết cũng sẽ dễ dàng thống kê, kiểm chứng và xác minh lại nguồn tài liệu mình đang xem.
- Nếu bạn là một người ngồi hội đồng hoặc chấm điểm cho bài tiểu luận, báo cáo khoa học thì tiêu chí về tài liệu tham khảo chiếm một phần điểm không nhỏ trong nội dung bài viết.
- Trích dẫn tài liệu tham khảo còn thể hiện được sử tôn trọng và vinh danh tác giả với công bố của họ (trường hợp này chỉ đúng đối với nguồn tài liệu có tác giả sở hữu thôi nha, còn nếu là văn bản pháp luật thì không phù hợp nửa).
- Trích dẫn tài liệu tham khảo thể hiện khả năng đọc hiểu bài, tổng hợp nội dung và tránh đạo văn của người tham khảo.
- Trong một số trường hợp, trích dẫn tài liệu tham khảo của chính bản thân mình còn là cách pro bản thân hiệu quả nhất.
Trích dẫn tài liệu tham khảo thể hiện được trình độ, hiểu biêt của người viết và cho thấy sự thanh liêm trong học thuật của người làm khoa học.
Có nhiều loại hình trích dẫn tài liệu tham khảo khác nhau của nhiều lĩnh vực khác nhau. Trong bài này, do mình chỉ biết về trích dẫn tài liệu tham khảo trong báo cáo khoa học nên mình chỉ nói một phần nhỏ trong chủ đề này.
Trích dẫn tài liệu khoa học có nhiều kiểu (style) khác nhau như: APA, IEEE, MLA, Harvard, Chicago…
Thật ra không có kiểu nào là sử dụng hợp lý nhất cả, tùy theo từng lĩnh vực, yêu cầu của từng trường và yêu cầu của tổ chức đó thôi.
Còn nếu tổ chức của bạn không yêu cầu kiểu nào hết thì bạn nên lựa chọn style APA, IEEE hay MLA và thống nhất 1 style cho toàn bài.
APA được viết tắt từ American Psychological Association (Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ). Cách trích dẫn và liệt kê TLTK do APA đề xuất được nhiều trường đại học, các tạp chí khoa học, nhất là trong các lĩnh vực khoa học xã hội chấp nhận và áp dụng (http://www.apastyle.org/).
Nguyên tắc cơ bản của trích dẫn kiểu APA (hay còn gọi kiểu “tên tác giả – thời gian”)
- Dẫn nguồn trong nội dung văn bản (bài báo, báo cáo, sách) bằng tên tác giả và năm xuất bản, đặt trong ngoặc đơn.
- Danh mục TLTK ở cuối văn bản được xếp theo thứ tự alphabet tên tác giả.
IEEE được viết tắt từ Institute for Electrical and Electronics Engineers (Viện Kỹ sư Điện và Điện tử) – một tổ chức nghề nghiệp thế giới (https://www.ieee.org). Kiểu trích dẫn IEEE khá phổ biến trong các lĩnh vực kỹ thuật.
Nguyên tắc cơ bản của trích dẫn kiểu IEEE (hay còn gọi kiểu “số trong ngoặc vuông”) là:
- Dẫn nguồn trong nội dung văn bản (bài báo, báo cáo, sách) bằng chữ số đặt trong dấu ngoặc vuông. Số của TLTK là thứ tự xuất hiện của tài liệu trong văn bản.
- Danh mục TLTK ở cuối văn bản được xếp theo số thứ tự của TLTK đã chú dẫn trong văn bản.
MLA (Modern Language Association) là phong cách thường được sử dụng bởi học sinh từ tiểu học trở đi. Đó là phong cách được Hiệp hội Ngôn ngữ Hiện đại củng cố cho các bài nghiên cứu về “Nhân văn”, tức là Tiếng Anh, Lịch sử, Nghệ thuật, v.v.
Nguyên tắc cơ bản của trích dẫn kiểu MLA là:
- Họ tác giả, tên tác giả. Tên tác phẩm. Tên tác phẩm bao hàm, các đồng tác giả, lần tái bản/phiên bản, số thứ tự trong chuỗi tác phẩm, nhà phát hành, năm phát hành, địa điểm.
- Danh mục TLTK ở cuối văn bản được xếp theo số thứ tự của TLTK hoặc thứ tự alphabet tên tác giả đã chú dẫn trong văn bản.